Hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai đúng cách
Cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai là từ khóa được nhiều người tìm kiếm khi nhận được phiếu xét nghiệm nhưng chưa rõ các chỉ số thể hiện điều gì. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ từng loại xét nghiệm giang mai, cách xác định tình trạng dương tính hay âm tính, cũng như ý nghĩa của các chỉ số thường gặp như TPHA, VDRL hay RPR.
Các loại xét nghiệm giang mai phổ biến
Xét nghiệm giang mai là một xét nghiệm giúp phát hiện hoặc tìm kiếm sự hiện diện của xoắn khuẩn Treponema pallidum trong cơ thể. Thông qua các xét nghiệm này giúp chỉ định các phương pháp điều trị sớm, nâng cao sức khỏe cho người mắc bệnh.
Hiện nay có nhiều xét nghiệm với các phương pháp khác nhau có thể kể đến như là:
1. Xét nghiệm que test nhanh giang mai
Đây được đánh giá là cách đơn giản và nhanh nhất giúp xác định kháng thể giang mai có trong cơ thể bạn hay không. Khi test nhanh giang mai bạn sẽ chỉ phải chờ đợi trong vòng 10-15 phút là có kết quả. Có 3 loại test que giang mai phổ biến đang sử dụng hiện nay:
- Xét nghiệm đặc hiệu: Nguyên lý hoạt động của loại xét nghiệm này là sử dụng kháng nguyên Treponema pallidum để biết được kháng thể đặc hiệu của bệnh giang mai. Ưu điểm của phương pháp này là cho kết quả nhanh nhưng lại không phân biệt được là mới bị giang mai hay là bệnh trước đây từng nhiễm đã được điều trị.
- Xét nghiệm không đặc hiệu: Test nhanh không đặc hiệu giúp phát hiện các kháng thể IgM hoặc IgG kháng lại kháng nguyên cardiolipin. Mặc dù ưu điểm là nhanh có kết quả thế nhưng loại xét nghiệm này chỉ dùng để sàng lọc người bị bệnh chứ không xác định được chính xác bị giang mai hay không. Bởi một số bệnh lý khác cũng có kháng thể IgM và IgG như bệnh tự miễn, sốt virus,…
- Xét nghiệm phối hợp: Đây là cách test nhanh giang mai được đánh giá cao nhất bởi nó có sự kết hợp giữa 2 loại xét nghiệm giang mai đặc hiệu và không đặc hiệu. Ưu điểm của phương pháp này là vừa có thể sàng lọc vừa có thể chẩn đoán bệnh giang mai. Nhưng nhược điểm của nó là chưa được kiểm định và đánh giá bởi Tổ chức Y tế thế giới.
2. Xét nghiệm chẩn đoán giang mai
- Xét nghiệm đặc hiệu: Đây là loại xét nghiệm giang mai dựa vào việc phát hiện xoắn khuẩn giang mai trực tiếp hoặc gián tiếp trong mẫu sinh phẩm của người được xét nghiệm. Xét nghiệm đặc hiệu có độ chính xác cao và ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác. Tuy nhiên, xét nghiệm đặc hiệu chỉ có thể phát hiện được bệnh giang mai ở giai đoạn đầu, khi xoắn khuẩn giang mai còn sống và hoạt động. Các loại xét nghiệm đặc hiệu bao gồm:
- Xét nghiệm soi kính hiển vi nền đen: Đây là loại xét nghiệm dùng để phát hiện xoắn khuẩn giang mai trực tiếp trong mẫu sinh phẩm, như dịch loét, dịch màng não, dịch khớp… bằng kỹ thuật soi kính hiển vi nền đen. Xét nghiệm soi kính hiển vi nền đen có thể phát hiện được bệnh giang mai từ 10 ngày đến 3 tuần sau khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
- Xét nghiệm FTA-ABS: Đây là loại xét nghiệm dùng để phát hiện kháng thể chống lại xoắn khuẩn giang mai trong máu hoặc dịch não tủy bằng phản ứng huỳnh quang liên kết miễn dịch. Xét nghiệm FTA-ABS có thể phát hiện được bệnh giang mai từ 3 tuần đến 3 tháng sau khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
- Xét nghiệm không đặc hiệu: Đây là loại xét nghiệm dựa vào việc phát hiện kháng thể chống lại xoắn khuẩn giang mai trong máu hoặc dịch não tủy của người được xét nghiệm. Xét nghiệm không đặc hiệu có thể phát hiện được bệnh giang mai ở các giai đoạn khác nhau, từ giai đoạn đầu tiên đến giai đoạn cuối cùng. Tuy nhiên, xét nghiệm không đặc hiệu có thể cho kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả do ảnh hưởng của các yếu tố khác, như bệnh lý khác, tiêm chủng, thai kỳ… Các loại xét nghiệm không đặc hiệu bao gồm:
- Xét nghiệm VDRL: Đây là loại xét nghiệm dùng để phát hiện kháng thể chống lại xoắn khuẩn giang mai trong máu hoặc dịch não tủy bằng phản ứng khử flocculation. Xét nghiệm VDRL có thể phát hiện được bệnh giang mai từ 3 tuần đến 3 tháng sau khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
- Xét nghiệm RPR: Đây là loại xét nghiệm dùng để phát hiện kháng thể chống lại xoắn khuẩn giang mai trong máu bằng phản ứng khử cardiolipin. Xét nghiệm RPR có thể phát hiện được bệnh giang mai từ 2 tuần đến 2 tháng sau khi tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
Chia sẻ cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai đúng nhất
Cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại xét nghiệm và phương pháp xét nghiệm mà bạn thực hiện. Cụ thể cách đọc kết quả xét nghiệm như sau:
1. Xét nghiệm không đặc hiệu
Kết quả xét nghiệm này sẽ được biểu thị bằng các vạch hoặc chữ trên que thử hoặc thiết bị xét nghiệm. Nếu bạn thấy một vạch hoặc chữ R (reactive), có nghĩa là kết quả xét nghiệm là dương tính, tức là bạn có khả năng bị nhiễm xoắn khuẩn giang mai.
Nếu bạn thấy một vạch hoặc chữ NR (non-reactive), có nghĩa là kết quả xét nghiệm là âm tính, tức là bạn không có khả năng bị nhiễm xoắn khuẩn giang mai. Nếu bạn không thấy vạch hoặc chữ R hoặc NR, có nghĩa là kết quả xét nghiệm là không hợp lệ, tức là bạn cần lặp lại xét nghiệm.
Nhiều người bệnh cũng đang tìm kiếm thông tin:
2. Xét nghiệm đặc hiệu
Kết quả xét nghiệm này sẽ được thông báo cho bạn qua điện thoại hoặc email bằng hình ảnh của mẫu sinh phẩm được soi kính hiển vi nền đen hoặc phản ứng huỳnh quang liên kết miễn dịch. Nếu bạn thấy hình ảnh của xoắn khuẩn giang mai có màu sáng trên nền tối hoặc có ánh sáng huỳnh quang, có nghĩa là kết quả xét nghiệm là dương tính, tức là bạn có xoắn khuẩn giang mai trong mẫu sinh phẩm. Nếu bạn không thấy hình ảnh của xoắn khuẩn giang mai, có nghĩa là kết quả xét nghiệm là âm tính, tức là bạn không có xoắn khuẩn giang mai trong mẫu sinh phẩm.
Ai nên thực hiện xét nghiệm giang mai?
Nên đi xét nghiệm nếu bạn tình của bạn được chẩn đoán là mắc giang mai trong thời gian gần đây. Hoặc nếu có các triệu chứng nghi ngờ bệnh giang mai dưới đây:
- Vết loét nhỏ, không đau ở bộ phận sinh dục, miệng, hậu môn trực tràng.
- Phát ban đỏ ở lòng bàn tay hoặc lòng bàn chân.
- Sốt.
- Nhức đầu hoặc đau cơ.
- Rụng tóc từng mảng.
- Mệt mỏi, giảm cân.
Ngoài ra, những người thuộc nhóm đối tượng dưới đây cũng nên đi xét nghiệm giang mai:
- Có nhiều bạn tình.
- Quan hệ tình dục không an toàn (không sử dụng bao cao su).
- Nhiễm HIV/AIDS nhưng vẫn quan hệ tình dục.
- Đang mắc bệnh cũng lây nhiễm qua đường tình dục khác, ví dụ như bệnh lậu.
- Quan hệ tình dục đồng tính nam.
Ngoài ra, theo khuyến nghị của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh thì tất cả phụ nữ mang thai nên tiến hành xét nghiệm giang mai khi lần đầu tiên thăm khám tiền sản. Ở những trường hợp phụ nữ mang thai đang có nguy cơ cao bị giang mai thì nên xét nghiệm giang mai khi thai được 28 tuần và khi sinh nở.
Những điều cần lưu ý khi xét nghiệm và điều trị giang mai
Khi xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai, bạn cần lưu ý một số điều sau:
- Chỉ nên xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai theo sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế. Bạn không nên tự ý mua và sử dụng các bộ xét nghiệm giang mai hoặc các loại thuốc kháng sinh không rõ nguồn gốc hoặc chất lượng.
- Cần thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc mà bạn đang sử dụng hoặc đã sử dụng gần đây, vì một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm hoặc hiệu quả điều trị giang mai. Ví dụ, thuốc chống viêm, thuốc chống ung thư, thuốc chống co giật,…
- Tuân theo các chỉ dẫn của bác sĩ về việc ăn uống, nghỉ ngơi, vận động trước và sau khi xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai. Ví dụ, bạn cần kiêng ăn một số loại thực phẩm có thể gây dị ứng, như trứng, sữa, đậu phộng, tôm,… trước và sau khi xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai. Bạn cũng cần kiêng uống rượu hoặc hút thuốc lá trước và sau khi xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai.
- Lưu ý về các biến chứng có thể xảy ra khi xét nghiệm và điều trị bệnh giang mai. Ví dụ, khi xét nghiệm máu, bạn có thể bị chảy máu, nhiễm trùng, bầm tím,… Khi xét nghiệm dịch loét, bạn có thể bị viêm nhiễm, đau rát, ngứa,… Khi điều trị bệnh giang mai, bạn có thể bị phản ứng Jarisch-Herxheimer, là tình trạng sốt cao, run rẩy, đau đầu, đau khớp,… do xoắn khuẩn giang mai chết và thải ra các chất độc trong cơ thể. Bạn cần theo dõi tình trạng sức khỏe của mình và báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
- Tiếp tục thực hiện xét nghiệm giang mai sau một khoảng thời gian nhất định để xác nhận kết quả xét nghiệm và hiệu quả điều trị. Ví dụ, bạn cần lặp lại xét nghiệm không đặc hiệu sau 6 tháng để loại trừ khả năng còn xoắn khuẩn giang mai trong cơ thể. Bạn cũng cần lặp lại xét nghiệm đặc hiệu sau 3 tháng để loại trừ khả năng còn xoắn khuẩn giang mai trong mẫu sinh phẩm.
Hy vọng rằng sau khi cùng tham khảo bài viết về cách đọc kết quả xét nghiệm giang mai mà các bác sĩ tại Phòng Khám Đa Khoa Nam Định chia sẻ, người bệnh sẽ có thể chủ động hơn trong việc phát hiện bệnh để có phương án điều trị kịp thời. Nếu có thắc mắc gì hãy liên hệ với chúng tôi qua thông tin bên dưới để được tư vấn chi tiết hơn.
